De vleugels uitslaan: Mgr. G. de Korte. 17de woord ter bemoediging

/in /door

DE VLEUGELS UITSLAAN

Zondag vierden wij het feest van de Gods Drie-eenheid. Ik schreef er al uitgebreid over in het meest recente nummer van de Nieuwsbrief van ons bisdom. Wij hoorden in het Evangelie de geweldige belofte van Jezus dat Hij bij ons zal zijn tot aan de voleinding van de wereld. Het is een bron van vreugde te weten dat Christus iedere dag met ons meegaat op weg naar de uiteindelijke ontmoeting met God van aangezicht tot aangezicht.

Tegelijk klonk ook de opdracht om uit te gaan en zoveel mogelijk mensen uit alle volkeren te maken tot leerlingen van de Heer. Met andere woorden: het Evangelie vraagt van ons een onbegrensde missionaire houding. Gelukkig lijkt dat maatschappelijk ook meer en meer mogelijk te worden. De regering is optimistisch over het verloop van de coronapandemie en wil in de loop van juni de vrijheidsbeperkingen versneld opheffen. Een en ander impliceert dat ook het kerkelijk leven meer ademruimte krijgt en wij de vleugels steeds meer kunnen gaan uitslaan.

Missie: evangelisatie en diaconie
Graag pleit ik voor een breed begrip van missie. Natuurlijk gaat het om in woord en daad te getuigen van Jezus. Als wij binnenkort meer vrijheid krijgen, vormt dat de eerste opdracht van iedere geloofsgemeenschap. De vreugde van onze vriendschap met Jezus laten zien en horen opdat anderen met ons mee gaan doen. Tegelijk impliceert missie naar mijn overtuiging ook diaconie. Leven met Jezus veronderstelt een bijzondere gevoeligheid voor de noden van de kleinen en kwetsbaren in onze samenleving. Een missionair-diaconale geloofsgemeenschap is beschikbaar voor de armen, de zieken en de eenzamen. Ik hoop dan ook dat de parochies niet alleen present zijn door liturgie en catechese, hoe belangrijk ook, maar evenzeer door een diaconale inzet in eigen dorp of wijk. Natuurlijk kunnen wij als katholieken, die leven binnen een wereldwijde Kerk, de noden van onze verre naasten niet vergeten. Met de woorden van paus Franciscus: laten wij niet onverschillig zijn maar solidair en barmhartig.

Kathedraallezing
Afgelopen vrijdag werd in de Sint Jan de jaarlijkse kathedraallezing gehouden voor mensen uit het openbaar bestuur en onze pastores. Professor Sophie van Bijsterveld hield een mooi en helder betoog over de relatie tussen Kerk en staat. Zij was vele jaren senator en is op dit moment hoogleraar aan de Radbouduniversiteit met het thema ‘Kerk en staat’ in haar leeropdracht. Er klonk een pleidooi voor zowel distantie als betrokkenheid. Distantie als het gaat om de eigen opdracht voor de overheid en het respecteren van de vrijheid van de Kerk. Maar tegelijk een hartelijke wederzijdse betrokkenheid als het gaat om de opbouw van onze samenleving en een versterking van de sociale cohesie. Juist dat laatste is voor een missionaire Kerk die de vleugels wil uitslaan een mooie opdracht. Wij zijn geroepen om de kostbare vrijheid van godsdienst zo optimaal mogelijk gestalte te geven maar altijd in het besef dat iedere vrijheid ook verantwoordelijkheid voor het geheel van de maatschappij betekent.

Priesterwijding
Afgelopen zaterdag mocht ik in de kathedraal tijdens een feestelijke Eucharistie Quinten Kerckhofs tot priester wijden. Wij lazen prachtige teksten uit de Heilige Schrift over de roeping van Jeremia. Maar ook over Christus als Hogepriester en als de goede Herder. Ik heb geprobeerd om de Bijbelse wijsheid naar Quinten toe te vertalen. Hij mag priester zijn in verbondenheid met de priester Christus. En hij mag pastor zijn in verbondenheid met de goede herder Christus. Maar altijd in het besef dat wij leven van het ontvangen. Een priester is zelf bedelaar die bij Christus brood heeft gevonden. Iedere priester heeft het voorrecht om andere bedelaars naar dat voedsel te geleiden. Jaren geleden mocht ik mijn doctorstitel in de theologie behalen door een studie naar de theologie van de Zwitserse theoloog Eduard Thurneysen. Thurneysen geldt als een theoloog van het Woord. De rijkdom van Christus, als Gods Woord in mensengestalte, is nooit genoeg te peilen. Pastoraat is voor hem allereerst luisteren. Quinten heb ik per 1 juli benoemd tot kapelaan in Vught. Ik hoop dat hij steeds weer bereid is tot luisteren. Natuurlijk naar God maar ook naar de gelovigen van de parochie. Gods Geest heeft de parochianen al zoveel waarheid, goedheid en schoonheid laten ontdekken. In ieder geval betekent pastoraat in het Nederland van vandaag dat je niet over de hoofden van de mensen heen spreekt en preekt. Pastoraat wenst fijngevoeligheid voor de cultuur van vandaag. Het is belangrijk om de mensen op te zoeken waar zij staan. In onze dagen zijn zij vaak vol vragen en onzekerheid. Alleen als je dicht bij jouw mensen blijft, kun je hen als priester brengen naar het hart van het geloof: naar Christus en zijn Evangelie. Ik bid dat Quinten als beginnend priester die fijngevoeligheid verder mag ontwikkelen.

Dekens en priesterraad
In de afgelopen weken heb ik digitaal vergaderd met de dekens en de leden van onze Priesterraad. Wij spraken over de schade van de coronapandemie voor onze parochies, zowel financieel als pastoraal. Door de crisis hebben onze parochies minder inkomsten. Het is belangrijk om de financiële schade te beperken door te geldwerving de verbreden en te verdiepen. In de staf van het bisdom is afgesproken dat de parochies vanuit het diocees daarbij worden geholpen.

Wij moeten de vleugels ook uitslaan om de pastorale schade van de pandemie te beperken. Het bisdom zal bij pastores in de parochies maar ook bij onze diocesane dienstverleners ideeën verzamelen om het parochieleven, zeker vanaf september, weer op peil te brengen. Ik denk aan een hele reeks van activiteiten die kunnen helpen om de parochianen opnieuw te mobiliseren. Ik hoorde van de dekens en de leden van de Priesterraad al mooie gedachten over parochiefeesten en het presenteren van de parochie op de markt in dorp of wijk. Maar ook over initiatieven voor koren, jongeren en ouderen en voor gezinnen. Laten wij hopen dat op dit terrein honderd bloemen gaat bloeien.

Synode oktober 2023
Paus Franciscus heeft voor oktober 2023 een algemene bisschoppensynode in Rome gepland. Het zal gaan over de opdracht van de Kerk. Centrale thema’s voor de synode zijn gemeenschap (communio), participatie en missie. Op weg naar de synode wil de paus in de gehele Kerk een synodaal proces op gang brengen om over deze thema’s te spreken. In de eerste Romeinse documenten over de synode wordt gesproken over een brede consultatie van de gelovigen door het beantwoorden van vragenlijsten en het organiseren van ontmoetingen binnen ieder diocees. Het synodaal proces moet vanaf oktober van dit jaar starten. De komende maanden zullen wij in ons bisdom deze consultatie voorbereiden. Het is mijn bedoeling om op zondag 17 oktober het synodaal proces in het bisdom van ’s-Hertogenbosch te starten met een feestelijke Eucharistie in de kathedraal. Wij zijn geroepen om een liefdevolle gemeenschap te zijn waarbij allen die gedoopt zijn optimaal participeren en vanuit een missionaire houding aan hun christelijk leven gestalte geven. Ook op dit front mogen wij onze vleugels gaan uitslaan.

Mgr. dr. Gerard de Korte

Enthousiast ons geloof leven. Mgr. G. de Korte. 16de woord van bemoediging

/in /door

ENTHOUSIAST ONS GELOOF LEVEN – Pinksteren 2021

Op weg naar het feest van de Geest
Afgelopen donderdag hebben wij weer de Hemelvaart van de Heer mogen vieren. Christus is van de Vader uitgegaan en bij de Vader thuisgekomen. Voordat Jezus zijn vrienden verlaat, belooft Hij hen de Heilige Geest. Zij zullen niet verweesd achterblijven. Integendeel, de Geest zal komen als een Helper om hen te bemoedigen en kracht te geven. De Geest wil de eerste vrienden van Jezus bezielen en maken tot enthousiaste getuigen. Zij worden uitgezonden om als missionarissen in daad en woord te getuigen van Christus en zijn opstanding.

In deze coronatijd kunnen wijzelf de kracht van Gods Geest ontzettend goed gebruiken. Velen van ons zijn verdrietig of vermoeid geraakt door de stress van de pandemie. Maar aan de ergste ellende lijkt een einde te komen. Ook onze parochies kunnen stap voor stap hun activiteiten uitbreiden. En dan hebben wij begeesterde pastores en andere gelovigen nodig die de handen uit de mouwen steken om de schade van de pandemie te beperken en het parochieleven weer vleugels geven.

Eerste lustrum
Afgelopen vrijdag was het vijf jaar geleden dat ik in de Sint Jan werd geïnstalleerd als de nieuwe bisschop. Met een goede herinnering denk ik terug aan de prachtige Heilige Mis in een stampvolle kathedraal en de urenlange receptie in het Theater aan de Parade. Ik voel mij tot op de dag gedragen door de gebeden en de hartelijkheid van talloze gelovigen. In de weken na de installatie heb ik de twaalf dekenaten bezocht voor een eerste kennismaking met de pastorale teams, de besturen en de religieuze gemeenschappen. Deze ontmoetingen in combinatie met veel gesprekken in het bisschopshuis in de zomer van 2016 hebben uiteindelijk geresulteerd in het beleidsplan Samen bouwen in vertrouwen dat in oktober van dat jaar werd gepubliceerd en tot op de dag van vandaag leidend is voor het diocesaan beleid. Ik ben oprecht dankbaar voor de geweldige groep medewerkers in het bisschopshuis. Als team, met ieder zijn of haar eigen talenten, zetten wij ons in voor de voortgang van het katholiek leven. Met grote waardering noem ik ook alle pastores en de vele vrijwilligers die zich inzetten om het parochieleven gestalte te geven. En met ere noem ik ook onze religieuzen die als biddende cellen het geloofsleven van de Kerk van ’s-Hertogenbosch willen ondersteunen. (klik HIER voor de uitgesproken felicitatie aan bisschop De Korte door plebaan Vincent Blom aan het einde van de pontificale eucharistieviering van Hemelvaart)

Kerk in de marge……
Als wij nadenken over de Kerk van ons land in het algemeen en van ’s-Hertogenbosch in het bijzonder dan komt direct het woord kwetsbaarheid in beeld. De tijd van het Rijke Roomse Leven is voorbij, ook in het zuiden van het land. Geen massale participatie meer; geen vanzelfsprekend katholicisme. Over de achtergronden van de snelle ontkerkelijking in de laatste 50 jaar valt veel te zeggen, maar dat wil ik op dit moment niet doen. Wij kunnen in ieder geval constateren dat de kerkelijke krimp een feit is en er buiten, maar ook binnen, de Kerk veel religieuze onzekerheid bestaat. De Kerk functioneert niet meer in het centrum maar veel meer in de marge van de samenleving. Betekent deze situatie een einde oefening voor de Kerk? Ik denk zeker niet. Want naast religieuze onzekerheid leeft er ook op een breed front een religieus verlangen. Nog steeds geldt voor veel mensen de notie die wij vinden bij de grote kerkvader Augustinus: onrustig is ons hart, totdat het rust vindt in U. De Kerk heeft met de persoon en het evangelie van Christus goud in handen om de onrust bij tijdgenoten te bezweren. Christus kan in een vloeibare cultuur stabiliteit aan het leven schenken. Hij helpt ons bij de grote vragen rond zin, lijden en dood.

…….maar geen marginale Kerk
Een Kerk in de marge hoeft geen marginale Kerk te zijn. De theoloog Stefan Paas heeft onze situatie vergeleken met het begin van de vierde eeuw. Toen bekeerde keizer Constantijn zich tot het christendom. Tot die tijd was er geen staatssteun voor de Kerk en had zij op eigen kracht waarschijnlijk tien procent van de bevolking bereikt. Ook in onze dagen is iedere ondersteuning van de Kerk door de staat weggevallen. En misschien gaan wij terug naar een situatie dat 10% van de bevolking christen is. Dat betekent in ons land zo’n kleine twee miljoen mensen. Een kleine minderheid maar als deze minderheid vitaal is, kan zij van betekenis zijn voor de gehele samenleving. Wij hebben geen machtige christelijke zuilen meer in Nederland. Maar wij blijven geroepen om, met de woorden van Jezus, zout en licht te zijn in de wereld van vandaag. Na ruim een jaar lijkt de coronacrisis in de laatste fase te zijn aangeland. Er is licht aan het einde van de tunnel. Stap voor stap zullen ook de kerken hun vleugels kunnen uitslaan. De plannen voor een missionaire geloofsgemeenschap kunnen uit de ijskast. Hopelijk worden onze pastorale teams creatief in het vinden van nieuwe wegen. En de dienstverleners en andere medewerkers van het bisdom willen van harte bij die zoektocht helpen. Laten wij binnen onze Kerk geen tijd verliezen aan kleinmenselijke disputen maar elkaar van harte ruimte van leven gunnen. Als Christus ons allen heeft aanvaard en zijn hand op ons heeft gelegd, wie zijn wij dan dat wij elkaar niet van harte aanvaarden?

Creatief in kracht van de Pinkstergeest
De parochies van ons bisdom kunnen met vertrouwen de toekomst tegemoet gaan als wij ons helder en hartelijk presenteren. Helder betekent voor mij dat de drie-ene God centraal staat. De Geest opent onze ogen voor Christus en Hij brengt ons bij de Vader. Christus is de waarheid in persoon. Christelijke waarheid is altijd verbonden met liefde. Voor onze parochies betekent dat concreet een hartelijke en verwelkomende houding. In de huidige tijd zijn veel mensen buiten én binnen de Kerk onzeker en zoekend. Dat impliceert mildheid en prudentie. Alleen zo kunnen wij in de huidige samenleving missionair zijn en mensen bij Christus brengen. Hopelijk ontwikkelen de pastores en besturen de komende tijd de nodige creativiteit. Het pinksterfeest wil ons daarbij helpen. Wat denkt u van een parochiefeest zo gauw de situatie dat toelaat? In ieder geval moeten wij proberen onze mensen weer te mobiliseren. Als speerpunt van ons diocesaan beleid geldt onze inzet voor onze jongeren en gezinnen. Ik hoop en bid dat ons gezins- en familiepastoraat heel bijzonder gezegend mag worden. Laten wij ook bouwen aan diaconale en oecumenische geloofsgemeenschappen die juist door onderling dienstbetoon laten zien dat wij eigendom van Christus zijn.

Tot slot
In deze meimaand noemen wij natuurlijk ook Maria. De eerste leerling van de Heer en de eerste rank aan de wijnstok die Christus is. Op talloze plekken in ons bisdom, niet in de laatste plaats in de Sint Jan, zoeken nog steeds talloze mensen troost en bemoediging bij het gebed en het voorbeeld van de moeder van de Heer. Maria wachtte, met de eerste leerlingen, in het Cenakel op de Geest. Ook wij mogen de Pinkstergeest verwachten en ons christen- zijn enthousiast en creatief gestalte geven.

Mgr. dr. Gerard de Korte

Bezetting en Bevrijding. Mgr. G. de Korte. 15de woord ter bemoediging

/in /door

BEZETTING EN BEVRIJDING

Deze week staat in het teken van de herdenking van 4 en 5 mei. Onze media besteden veel aandacht aan de Duitse bezetting en de bevrijding van ons land. Door films en artikelen in de kranten krijgen wij opnieuw een beeld van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog maar ook van de vreugde om de bevrijding van het nationaalsocialisme door de geallieerden.

Bevrijding
Nu de wereld al meer dan een jaar in de greep van de coronapandemie is, beseffen wij des te meer de betekenis van vrijheid. Door de druk op ons zorgsysteem zijn vrijheidsbeperkingen noodzakelijk en de meeste burgers hebben daar begrip voor. Maar naarmate de crisis langer duurt, worden de beperkingen moeilijker te dragen. Wij horen dat alom in onze samenleving. Gelukkig gaat Nederland langzaam maar -hopelijk ook- zeker van het slot. Toch zijn de opgelegde beperkingen niets in vergelijking met de onvrijheid tijdens de oorlog. Op dit moment vallen er geen bommen, zijn onze supermarkten overvloedig gevuld en hoeven wij niet bang te zijn dat wij naar willekeur worden gearresteerd en gemarteld. Wij hebben de vrijheid om ons geloof te belijden. En mensen mogen de meest vreemde complottheorieën verspreiden doordat wij een vrijheid van meningsuiting kennen. Tegen de achtergrond van de terreur tijdens de oorlog kunnen wij de ellende van vandaag relativeren.

Bezetting
De jaren 1940 – 1945 waren zware jaren. Allereerst natuurlijk voor onze joodse medeburgers. Zij werden massaal afgevoerd en vermoord. Alleen al in Auschwitz werden een miljoen mensen fabrieksmatig vermoord en de meesten hadden een joodse achtergrond. Maar voor de andere Nederlanders waren de oorlogsjaren ook moeilijk. Ik hoorde van mijn eigen ouders de voortdurende zorg om voldoende voedsel. Veel, vaak grote, gezinnen, leefden van maaltijd naar maaltijd. Alles was geconcentreerd op de eerste levensbehoeften.

De ellende van de Tweede Wereldoorlog roept ook indringende vragen op. Vragen rond de diepgang van de beschaving en de kerstening. Hoe diep gaan onze beschaving en hoffelijkheid als het leven moeilijk wordt? En hoe was het mogelijk dat in Duitsland, het land van grote schrijvers, dichters en componisten, een belangrijk deel van de bevolking het anti-evangelie heeft omarmd. Had de eeuwenlange evangelieverkondiging werkelijk het hart van de Duitse bevolking bereikt? Niet het recht van de zwakke maar van de sterkste werd de norm. Er heerste een dodelijke haat tegen de Joden, het volk van Gods eerste liefde. Leugen en geweld waren aan de orde van de dag. En het naziregime heeft Europa en de rest van de wereld in een verschrikkelijke oorlog gestort. Miljoenen mensen, vaak hele jonge soldaten, hebben hun leven verloren.

Afgelopen zondag lazen wij tijdens de Eucharistie het evangelie van de wijnbouwer, de wijnstok en de ranken. In Duitsland had tijdens het naziregime een belangrijk deel van de bevolking de wijnbouwer, de God van de Bijbel, losgelaten. En evenzeer hadden zij zich losgemaakt van de wijnstok, Jezus Christus. Verrotte vruchten van vernietiging en dood waren het resultaat.

De wijnstok en wijzelf
Het verhaal over de wijnbouwer en de wijnstok behoort in het evangelie naar Johannes tot de afscheidsrede van Jezus. Jezus ziet de vijand steeds dichterbij komen. Zijn arrestatie, marteling en gewelddadige dood zijn aanstaande. Tegen die spannende achtergrond roept Hij zijn leerlingen op om hecht met Hem verbonden te blijven. Hij is de wijnstok die vruchtbaarheid geeft aan zijn vrienden. Hij is de waarheid in persoon. Waarheid is in de Bijbel geen abstracte zaak, integendeel. Bijbelse waarheid heeft alles te maken met waarachtigheid; met betrouwbaarheid en trouw. Woord en daad zijn in het leven van de Heer een volkomen eenheid. De leerlingen mogen die trouw van Christus met geloof, hoop en vooral veel liefde beantwoorden.

Maria als de eerste rank
Wij zijn de meimaand begonnen. Traditioneel binnen onze Kerk, en heel bijzonder ook binnen het bisdom van ’s-Hertogenbosch, de Mariamaand. Maria als de eerste rank aan de wijnstok. Zij laat zich door Christus voeden en heeft zijn trouw beantwoord door zelf trouw te zijn tot bij het kruis. Beschikbaarheid, dienstbaarheid en bescheidenheid zijn de vruchten die in het leven van de moeder van de Heer oplichten.

Vanwege de coronacrisis kunnen wij helaas de festiviteiten van de Mariamaand maar in beperkte kring vieren. De bisschoppen hebben bepaald dat maximaal 10% van de zitplaatsen in onze kerken tijdens vieringen mogen worden gebruikt door gelovigen. Maar de meimaand blijft, ook in deze lastige tijd, Mariamaand. Ikzelf vierde afgelopen zondag de Eucharistie in de kathedraal nadat vrijdagavond de plebaan en vicaris Paul Verbeek van het bisdom van Breda de Mariamaand in de Sint Jan hadden geopend.

Dit jaar wordt stilgestaan bij Maria als degene die knopen ontwart. Op het eerste gehoor een wat vreemde devotie. Maar wie er wat langer over nadenkt, ontdekt een heel mooie vroomheid. Paus Franciscus ziet Maria als degene die ons kan helpen allerlei knopen in ons bestaan te ontwarren. Met name ook de knopen die onze band met Christus en onze goddelijke Vader blokkeren. Juist in deze meimaand mogen wij ons laten inspireren door het voorbeeld van Maria en vertrouwen op haar gebed.

Mgr. dr. Gerard de Korte

De Rode Paus en onze missionaire opdracht. Mgr. G. de Korte. 14de woord ter bemoediging

/in /door

DE RODE PAUS EN ONZE MISSIONAIRE OPDRACHT

De meeste mensen houden van orde en helderheid. Dat geldt ook voor de beoordeling van medemensen. De een is conservatief en de ander progressief. Zo houden wij het leven immers lekker overzichtelijk. Maar wanneer wij wat meer inzoomen, wordt duidelijk dat wij een ander mens daarmee zwaar onrecht doen. Een mens heeft namelijk altijd meer en soms tegenstrijdige facetten.

Dat viel mij ook weer op bij het lezen van de prachtige biografie van kardinaal Willem van Rossum (1854 – 1932) waarvan ik recent het eerste exemplaar, tijdens een ontmoeting in het bisschopshuis, door de auteur dr. Vefie Poels kreeg aangereikt. Veel katholieken, en zeker andersdenkenden, zullen bij het horen van de naam van de kardinaal wat schaapachtig kijken en vragen wie hij was. Dat is ook niet zo vreemd want een groot deel van zijn leven werkte hij in Rome als lid van de curie. Maar in de Eeuwige Stad bekleedde hij tussen 1918 en 1932 een zeer invloedrijke positie als prefect van de Propaganda Fide, het missiedepartement van het Vaticaan. De bijnaam rode paus maakt dat wel duidelijk. De kardinaal die aan het hoofd stond van het missiesecretariaat kon zich meten met de paus in het wit.

Theologisch behoudend
Willem van Rossum werd in een eenvoudig milieu in Zwolle geboren. Al vroeg werd hij wees. Hij is een man vol tegenstrijdigheden. Theologisch was hij ultraconservatief. In het begin van de vorige eeuw heerste er in de Rooms Katholieke Kerk veel wantrouwen. Je kon al snel worden verdacht van vrijzinnige of ketterse opvattingen. Priesters moesten vanaf 1910 een eed tegen het modernisme afleggen. Er ontstond een benepen sfeer van verdachtmakingen en op alle niveaus werden mensen aangeklaagd. Het was een soort wedstrijd in rechtzinnigheid. En kardinaal van Rossum deed met dit spel van harte mee en werd een geharnaste bestrijder van het virus van het modernisme.

Beleidsmatig vooruitstrevend
Tegelijk was deze oerconservatieve theoloog juist op het terrein van de missie open en werkte hij met een vooruitziende blik. Hij streefde naar het doorbreken van de band tussen missie en de koloniale politiek en was een sterk voorstander van de opbouw van een inheemse clerus. Zijn ideaal was weliswaar een centraal geleide Kerk, maar tegelijk ook van een waarlijk universele Kerk waarbinnen het Italiaanse of Europese element niet de boventoon voerde. Dat deed hij overigens met een beroep op oude kerkelijke documenten uit de 17de eeuw. Maar tegelijk paste het bij de ontwikkelingen van de 20ste eeuw. In de loop van die eeuw zouden immers de meeste kolonies onafhankelijke staten worden. De jonge kerken in deze koloniale landen waren op het moment van onafhankelijkheid al ver gevorderd in het opleiden van een eigen kerkelijk kader. Dat was voor de continuïteit van het missiewerk, ook na de dekolonisatie, van grote betekenis.

Feest van de missie
Wie missie zegt, denkt direct aan de betekenis van de heilige Geest. In kracht van Gods Geest is de Kerk immers vanuit Jeruzalem verspreid over de gehele aarde. In deze Paastijd zijn wij op weg naar Pinksteren, het feest van de missionaire Kerk. Wij zijn dankbaar voor alle missionarissen die vanuit Nederland het goede nieuws hebben verspreid en nog verspreiden. Wij zijn ook dankbaar voor de missionarissen die naar ons land gekomen zijn. In ons eigen bisdom werken priesters uit India en een aantal Afrikaanse landen Wij spreken niet voor niets over een reversed mission, een omgekeerde missie. Maar het komende Pinksterfeest bepaalt ons ook bij onze eigen missionaire opdracht.

Zondag van de goede Herder
Gisteren vierden wij Roepingenzondag. Deze zondag tussen Pasen en Pinksteren vieren wij Jezus als de Herder die voor zijn mensen zorgt. Traditioneel vormt deze zondag de dag waarop wij bijzonder stil staan bij het thema roeping. Ieder mens heeft als schepsel een roeping. Maar dat geldt natuurlijk zeker voor iedere christen. In kracht van de Geest is elke gedoopte geroepen om de herderlijke zorg van Christus zichtbaar te maken. Binnen het Gods volk zijn er ook bijzondere roepingen. Ik noem de roeping tot diaken en priester maar ook tot het religieus leven binnen een kloostergemeenschap. Wij zijn dankbaar voor allen die de studenten van het Sint-Janscentrum – onze diaken- en priesteropleiding – met hun gebed maar ook financieel ondersteunen. Afgelopen vrijdag mocht ik tijdens de ochtendmis in de Sint-Janskathedraal Martijn Derks, een van onze priesterkandidaten, aanstellen tot acoliet op weg naar zijn wijding tot diaken en priester. Graag noem ik ook het werk van Missio. Via studiebeurzen maken zij de opleiding van priesterkandidaten in Afrika en Azië mogelijk.

Vleugels uitslaan
Door de coronapandemie zijn er allerlei beperkingen om de kerkelijke vleugels uit te slaan. Vanaf komende woensdag wordt in kleine stappen de weg naar meer vrijheid ingeslagen. Binnen afzienbare tijd komt er ook meer ruimte voor het kerkelijk leven. Hopelijk zullen parochies oude plannen, die even zijn geparkeerd, weer uit de koelkast halen. Ik weet van teams die enthousiast zijn over methoden als Divine Renovation en Rebuilt. Andere pastorale teams zijn in zee gegaan met onze mensen van het Familiepastoraat. En weer anderen plannen eigen missionaire activiteiten. Dat is allemaal prima. Laat op het terrein van het missionair pastoraat maar duizend bloemen bloeien. Kardinaal van Rossum is een belangrijke erflater als het gaat om missionaire inzet. Zijn voorbeeld kan ons inspireren om in onze dagen creatief nieuwe wegen te zoeken en de vleugels uit te slaan om de persoon en het Evangelie van Christus present te stellen. Laat op het komende Pinksterfeest Gods Geest maar stevig waaien en ons letterlijk inspireren om de Heer zichtbaar te maken in het concrete leven van iedere dag.

Mgr. dr. Gerard de Korte
Bisschop van ‘s-Hertogenbosch

FacebookTwitterEmailDeel

Dagbedevaart voor gezinnen ‘Er was eens’ zaterdag 3 juli in Den Bosch

/in /door

ER WAS EENS… een meisje uit Nazareth

Wie kent Maria niet? We kennen haar van de kapelletjes, de kaarsjes, de kerststal, het Ave Maria. Maar wie was zij eigenlijk? En wat betekent zij nu voor ons?

We gaan op ontdekkingstocht. We wandelen door ‘Mariastad’ Den Bosch, en komen op de mooiste plekjes. Daar ontmoeten jullie Maria. Ze laat jullie zingen, stoeptekenen, bidden, knopen ontwarren, bellen met een engel en nog veel meer.
Daarnaast kiezen jullie een workshop voor het hele gezin, daar leren jullie Maria nog beter kennen. De kans is groot dat jullie van haar gaan houden!
We lunchen (wordt voor gezorgd) en sluiten af met een viering in de Sint-Janskathedraal met onze bisschop Mgr. De Korte.

Overzicht van het programma.

Overzicht van de workshops.

Overzicht van praktische informatie.

Voor wie?

Voor gezinnen met kinderen in de basisschoolleeftijd. Papa’s, mama’s, opa’s en oma’s, broers, zussen en vriendjes zijn allemaal van harte welkom.

De kosten voor de dag bedragen € 5,00 per persoon.De kosten van de kinderen neemt de parochie voor haar rekening. Inschrijven vóór 12 mei. Er is een maximaal aantal deelnemers.

Neem voor meer informatie en om in te schrijven contact op met Marina Hobbelen – pastoraal werkster (mhobbelen53@gmail.com)

Een boeket zegeningen. Mgr. G. de Korte. 13de bemoedigende woord

/in /door

EEN BOEKET ZEGENINGEN

In een sfeervol versierde Sint Jan hebben wij dit jaar helaas met een kleine groep de Chrismamis moeten vieren. Een feestelijke en grote bisdomviering was door de coronabeperkingen voor het tweede jaar op rij, niet mogelijk. Gelukkig heeft de techniek ons geholpen. Via de livestream hebben uiteindelijk honderden pastores en andere gelovigen kunnen meevieren. In mijn preek sprak ik over de somberheid die de pandemie kan oproepen. Maar ook over een eenvoudige maar voor mij persoonlijk werkzame therapie: tel niet alleen de zorgen maar ook de zegeningen. Vaak kleine gebeurtenissen of ontmoetingen die plezier en vreugde geven. Zegenen heeft alles te maken met goede woorden spreken, door God of door mensen. Als wij aandachtig leven kunnen wij in ons bestaan meer zegeningen ontdekken dan op het eerste gezicht wordt gedacht. Misschien mag ik een klein boeket zegeningen aanreiken uit mijn eigen agenda van de afgelopen dagen.

Paasvieringen
Het is voor mij als bisschop een voorrecht om de hoogfeesten in de Sint Jan, een van de mooiste kerken van ons land, te mogen vieren. De plebaan had weer gezorgd voor een prachtige versiering van het liturgisch centrum. Voor de preek werd ik geholpen door de Passion die dit jaar in Roermond werd gehouden. Als centraal thema was gekozen: Ik ben er voor jou. Juist in deze coronatijd kunnen wij worden bemoedigd door mensen die er voor ons willen zijn. Met goede woorden en hartelijke daden. Aan het slot van de Passion zingt de verrezen Heer deze woorden. Een zegengroet van Godswege. Christus wil ook in deze lastige tijd er zijn voor ieder van ons. Ik hoop dat velen door deze boodschap zijn getroost en bemoedigd. Mijn Pasen was niet alleen gevuld met liturgische vieringen maar ook met momenten van gezelligheid. Zo bracht ik Paasbloemen bij mijn zus en werd ik door Mgr. Hurkmans getrakteerd op een heerlijk diner. Mijn voorganger toonde opnieuw een goede kok te zijn. Op Tweede Paasdag organiseerde plebaan Blom op de plebanie een gezellige brunch. Onverwacht een moment van ontspanning.

Gemeenschappelijk priesterschap
Afgelopen woensdag nam ik deel aan een boeiende digitale studieochtend over het proefschrift van dr. Pouw, een priester van Opus Dei. De studiedag was georganiseerd door de Christelijk Gereformeerde Universiteit te Apeldoorn, in samenspraak met de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Dr. Pouw schreef zijn dissertatie over het gemeenschappelijk priesterschap bij Luther en Calvijn en in de katholieke theologie na het laatste concilie. Tijdens de ochtend werd duidelijk dat het besef van het priesterschap van alle gedoopten bij veel katholieken nog maar beperkt geland is. Juist het gemeenschappelijk priesterschap impliceert dat iedere gedoopte het alledaagse leven moet heiligen. Met andere woorden: iedere gedoopte heeft vanuit de relatie met Christus een grote verantwoordelijkheid om de Heer en zijn Evangelie actueel zichtbaar te maken. Alles bijeen een boeiende ochtend met inzichten die de missionaire inzet van allen binnen onze parochies theologisch en spiritueel kan versterken.

Dialoog met de PKN en Kurhessen Waldeck
Al meer dan 50 jaar bestaat er een jaarlijkse oecumenische ontmoeting tussen ons eigen bisdom, de protestantse gemeenschap in het zuiden van ons land en het lutherse bisdom Kurhessen Waldeck in Duitsland. Normaal zijn dat drie volle dagen. Door corona moesten wij ons dit jaar tot een digitale ontmoeting beperken. Twee lange middagen kwamen wij voor het scherm bijeen. Het levert je wel vierkante ogen op maar daar staat veel tegenover. Dit jaar was ons bisdom gastheer en onze gedelegeerde voor de oecumene, pastoor Ton Sip, toonde zich een prima moderator. Naast de verschillende jaarberichten over het kerkelijk leven in coronatijd hebben wij geboeid geluisterd naar een mooie lezing van abt Bernardus van abdij Koningshoeven. Hij hield een fijnzinnige lezing over Thomas Merton. Alles bijeen vermoeiende middagen maar ook vol rijkdom. Aan het einde van de tweede dag werd ons gevraagd om volgende jaar opnieuw gastheer te zijn maar dan hopelijk tijdens een liveontmoeting. Laten wij hopen en bidden dat een en ander dan ook mogelijk zal zijn.

Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisatie
Vorige week nam ik als bisschop deel aan het voorzittersoverleg van het VKMO. Het gaat om meer dan 30 organisaties uit het maatschappelijk middenveld met een K of C in de naam. Ik noem vakbonden, onderwijsorganisaties, uitgeverijen, de Vastenactie, het Huis van de Pelgrim, Miva, Pax en vele anderen. Voor de pauze kwamen allerlei zakelijke thema’s aan de orde. Maar na de pauze was het inhoudelijk boeiend doordat wij spraken over katholiciteit in een seculiere context. Al meerdere decennia zien wij in Nederland een snelle ontkerkelijking. Een en ander heeft natuurlijk ook gevolgen voor organisaties met een K in de naam. Het gevaar van neutralisering van de organisaties is levensgroot. Juist het VKMO wil een verdamping van de katholieke identiteit van de aangesloten organisaties voorkomen. Dat kan alleen door dragers van de katholieke traditie te helpen en ondersteunen.

Eerste steen parochiecentrum Rosmalen
Afgelopen zondagochtend reisde ik naar Rosmalen voor een feestelijke Eucharistie in de Lambertuskerk. Kapelaan van Meeteren en emeritus pastoor Schepers waren concelebranten. Wij lazen het Evangelie van Thomas die geloviger blijkt te zijn dan in het gezegde wordt gesuggereerd. Als hij de levende Heer mag zien en zijn wonden aanraken, spreekt hij de indringende woorden: Mijn Heer en mijn God. In de wonden herkent Thomas zijn Heer. Velen van u kennen het boek van Tomas Halik, Raak de wonden aan. De opgestane Heer is de Gekruisigde. Tot op het kruis toonde Jezus zijn solidariteit met een wereld in nood. De levende Christus is ook vandaag te herkennen in de littekens bij mensen. In allen die gewond langs de weg van het bestaan liggen, is de Heer zelf te ontmoeten. Als wij dat beseffen, voedt dat ook onze solidariteit met onze tijdgenoten, juist hen die tussen wal en schip zijn gevallen. Na de preek mocht ik de eerste steen van het nieuwe parochiecentrum zegenen. Naar verwachting is het gebouw in de zomer voltooid. Een plek voor gemeenschapsvorming, catechese en diaconie. Ik hoop dat het nieuwe centrum een plek van ontmoeting mag worden voor katholieken en vele anderen in de Mariaparochie.

Priesterwijding broeder Jan o.f.m.
Spraken wij afgelopen woensdag tijdens de studieochtend over het priesterschap van alle gedoopten, afgelopen zondagmiddag was ik in het Stadsklooster San Damiano te ’s-Hertogenbosch voor de priesterwijding van broeder Jan ter Maat. Onze Kerk heeft ook gewijde priesters nodig, met name voor een verantwoorde verkondiging van Gods Woord maar ook voor de voortgang van het sacramentele leven van de Kerk. Ondanks de huidige beperkingen was het een mooie en feestelijke wijdingsplechtigheid. De zondag na Pasen staat in het teken van de goddelijke barmhartigheid. Ik heb er alle vertrouwen in dat broeder Jan als Franciscaan die barmhartigheid zowel moreel als sociaal zichtbaar zal maken. De kerk van het klooster is nog steeds een plek waar mensen komen biechten. En in de geest van de Heilige Franciscus wil het stadsklooster er met name ook zijn voor de kleinen en kwetsbaren van de stad. Ik weet zeker dat broeder Jan zijn gaven van hoofd en hart, juist ook voor hen, zal willen inzetten.

Tot besluit
In het bovenstaande gaf ik u een kleine inkijk in mijn agenda van de afgelopen dagen. Momenten van vieren en gebed maar ook allerlei ontmoetingen. Wie goed kijkt en luistert kan er zegeningen in ontdekken. God die goede woorden spreekt door zijn Woord maar ook door concrete mensen die ik live of digitaal mocht ontmoeten. Ik hoop dat u ook zelf aandachtig mag luisteren naar de zegeningen in uw eigen bestaan. Laten wij ons, in deze tijd vol zorgen en ongemak, niet laten meeslepen door somberheid. Juist nu mogen wij onze zegeningen tellen.

Mgr. dr. Gerard de Korte


Met Christus opstaan tot nieuw leven. Mgr. G. de Korte. 12de woord van bemoediging

/in /door

MET CHRISTUS OPSTAAN TOT NIEUW LEVEN

Broeders en zusters,

Afgelopen zondag hebben wij Palmzondag gevierd. De Goede of Lijdensweek is begonnen.

Ik beleef deze dagen als de meest intense dagen van het kerkelijk jaar. En vermoedelijk geldt dat ook voor de meesten van ons. Zondag stonden wij stil bij de aankomst van Jezus in Jeruzalem. Hij wordt als een vredesvorst ontvangen. Hij is een zachtmoedige koning. Niet te paard maar op het veulen van een ezel. Een koning zonder soldaten. Deze koning zal dan ook geen leven van anderen nemen. Hij wordt toegezongen en er heerst een feestelijke stemming. Maar al snel slaat die stemming om en wordt de sfeer grimmig. De tegenstanders zien hun kans om Jezus tot zwijgen te brengen. Jezus voorziet de plannen van zijn vijanden. Hij kent hun haat en is bedroefd en angstig. Toch kan niets of niemand Hem van zijn levensopdracht afbrengen. Hij houdt vaste koers ook als het geweld naderbij komt. Niet mijn wil maar Uw wil, zal Hij bidden.

Maaltijd met zijn vrienden
Vlak voor zijn sterven viert Jezus nog een keer maaltijd met zijn vrienden. Zij vieren het Pesachfeest. Tot op de dag van vandaag vieren Joodse mensen dan de bevrijding van Israël uit de slavernij van Egypte. Opvallend is dat Jezus tijdens deze maaltijd die bevrijding verbindt met zijn eigen persoon. Hij deelt het brood en laat de wijn rondgaan als zijn eigen lichaam en bloed. Het worden tekens van een nieuw verbond en van vergeving en verzoening. Zo wordt in deze maaltijd al vooruit gegrepen op wat een dag later zal gebeuren op het kruis. Steeds als wij bijeenkomen voor het vieren van de Eucharistie staat dat centraal. Christus laat zich breken en delen om ons te bevrijden van liefdeloosheid en de dood. En Hij voedt ons opdat wij de weg van de navolging kunnen bewandelen. Zijn liefde en vergeving delen met elkaar.

Een smadelijke dood
Hij wordt gearresteerd en gemarteld en sterft uiteindelijk aan het kruis op Golgotha. Jezus heeft ons geleerd dat er geen grotere liefde bestaat dan om het leven te geven voor vrienden. Toch heeft Hij een nog grotere liefde geleefd. Hij sterft immers niet alleen voor zijn vrienden maar ook voor zijn vijanden. Uw Zoon, de enige Gerechte, heeft zich overgeleverd in onze handen. Hij werd genageld aan een kruis. Daar heeft Hij met wijd gestrekte armen het onverwoestbaar teken opgericht van het verbond tussen de hemel en de aarde (Eucharistisch gebed VII). Teken van Gods verzoenende liefde. De beproeving van de Heer is groot geweest maar heeft niet geleid tot wanhoop. Want Christus wist zich geborgen in de liefde van God. Van de Vader was Hij uitgegaan; tot de Vader keerde hij terug.

Het geheim van Pasen
De boodschap van Pasen luidt dat Christus bij God is thuisgekomen. De dood heeft niet het laatste woord. Dat geldt ook in deze tijd van de coronapandemie. Het laatste woord is niet aan een onzichtbaar virus maar aan God. Hij is de oorsprong en het einde. Als wij nadenken over het Paasgeheim komen wij al snel woorden tekort. Want het is goed te beseffen dat Pasen meer is dan het levend worden van een dode. In de Heilige Schrift vinden wij meerdere voorbeelden van dodenopwekkingen. Ik denk aan Lazarus en meerdere kinderen. Christus roept hen terug uit de dood. Hoe raadselachtig deze gebeurtenissen ook zijn, zij zijn niet te vergelijken met het Paasgeheim. Lazarus en de kinderen moesten immers alsnog sterven. De Schrift belijdt dat Christus door de dood heen is gegaan en de Levende is. Op Hem heeft de dood geen grip. Als wij daar over nadenken gaat het ons duizelen en gaan wij ook stamelen en stotteren. Want alle leven dat wij kennen is immers aan de dood gewijd. Het nieuwe leven van Christus betekent voor ons een belofte. Wij zijn niet opgesloten tussen geboorte en dood. Integendeel, wij mogen hopen op een thuiskomen. Nu al mogen wij met Christus opstaan tot nieuw leven.

Vieringen met een kleine groepen
Onze kerken zijn omwille van de bescherming van de gezondheid van mensen, heel bijzonder de meest kwetsbaren onder ons, geopend voor vieringen met een kleine groep van maximaal 30 gelovigen. Ik weet dat deze regeling van de Nederlandse bisschoppen voor niet weinig priesters en gelovigen een groot offer vormt en verdriet teweegbrengt. En ik kan dat heel goed begrijpen. Het samen vieren van de Eucharistie in een kerkgebouw en het ontvangen van de Heilige Communie is niet te vergelijken met het volgen van de Eucharistie op de televisie of langs de digitale weg, hoe blij velen van ons daar ook mee zijn. Maar dit offer moet nog steeds worden gebracht en de pijn gedragen omwille van de gezondheid van onszelf en anderen. Op dit moment leven wij in de derde golf van de pandemie en de besmettingscijfers lijken steeds hoger te worden. Dit jaar organiseren de bisschoppen de actie Vier Pasen. Op de website van deze actie vindt u allerlei tips en aanbevelingen om in de huiselijke kring biddend stil te staan bij het kruis en de opstanding van de Heer. Zo kunnen wij in onze kerkgebouwen maar ook thuis de lofzang tot de goede God gaande houden.

Tot slot: elkaar blijven bemoedigen
In deze Goede Week gedenken wij de laatste dagen uit het aardse leven van Christus. Hij is tot het uiterste beproefd en heeft grote angst gekend. Maar uiteindelijk werd de angst geen wanhoop. Vol vertrouwen werd Jezus dienaar die de voeten van zijn leerlingen heeft gewassen als teken van zijn dienende liefde. Een dag later geeft Hij zijn leven aan het kruis.

Vriend én vijand mogen weten van vergevende liefde. In alle doodsangst legt Jezus zijn leven in de handen van de Vader. Op de Paasmorgen heeft Hij nieuw en ander leven ontvangen. Christus is de Levende. Rondom Hem mogen wij Kerk zijn. Hopelijk is het Paasgetuigenis voor u in deze tijd van pandemie een bron van troost. Laten wij elkaar blijven bemoedigen.

Ik wens u en al uw dierbaren een zalig en gezegend Paasfeest.

Mgr. dr. Gerard de Korte

Vieringen in de Goede Week en Pasen

/in /door

H. Missen in de Michaëlparochie

Locaties Schijndel, Sint-Michielsgestel, Gemonde en Den Dungen

Zaterdag 27 maart 2021: Palmpasen

Den Dungen              18.30 uur       H. Mis. Celebrant Pastor van Beurden

Gemonde                   18.30 uur        H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Schijndel                    18.30 uur        H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Zondag 28 maart 2021: Palmpasen

Den Dungen              09.30 uur       H. Mis. Celebrant Pastor van Beurden

Schijndel                    10.00 uur      H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Sint-Michielsgestel   11.00 uur    H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Dinsdag 30 maart 2021

Den Dungen              19.00 uur       Boeteviering Celebrant Pastor Pushpa Raj

Schijndel                    19.00 uur      Boeteviering Mari v.d. Heijden en Marina Hobbelen

Sint-Michielsgestel    19.00 uur     Boeteviering Celebrant Pastor van Beurden

Gemonde                   19.00 uur       Boeteviering Celebrant Pastoor Joe

Woensdag 31 maart 2021

Sint-Michielsgestel    19.00 uur        H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Aansluitend tot 20:30 uur Eucharistische Aanbidding van het Allerheiligste

Donderdag 1 april 2021: Witte Donderdag

Den Dungen              19.00 uur       H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Aansluitend tot 20:30 uur Eucharistische Aanbidding van het Allerheiligste                

Gemonde                   17.00 uur        H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Schijndel                    19.00 uur        H. Mis. Celebrant Pastor Joe, Mari v.d. Heijden, Marina

Hobbelen en Anton Bijnen

Sint-Michielsgestel    19.00 uur        H. Mis. Celebrant Pastor van Beurden

Aansluitend tot 20.30 uur Eucharistische Aanbidding van het Allerheiligste                

Vrijdag 2 april 2021: Goede Vrijdag

Den Dungen              15.00 uur       Kruisweg en kruisverering Vg.Pastor Puspha Raj

 Gemonde                   15.00 uur      Kruisweg door de lectoren in Gemonde.

Schijndel                    15.00 uur      Kruisweg en aansluitend H. Mis met kruisverering.

Vg. Pastor van Beurden

Sint-Michielsgestel    15.00 uur        Kruisweg en aansluitend H. Mis met kruisverering.

Celebrant Pastoor Joe

Let op: H. Mis met kruisverering is dit jaar dus niet om 19.00 uur(!)

Zaterdag 3 april 2021: Stille zaterdag / Paaswake

Den Dungen              19.00 uur H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Gemonde                   17.00 uur       H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Schijndel                    19.00 uur         H. Mis. Celebrant Pastor Joe

Sint-Michielsgestel    19.00 uur       H. Mis. Celebrant Pastor van Beurden

Zondag 4 april 2021: 1e Paasdag  

Den Dungen              09.30 uur       H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Schijndel                    09.30 uur        H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Schijndel                    11.00 uur        H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Gemonde                   09:30 uur        H. Mis. Celebrant Pastor van Beurden

Sint-Michielsgestel    11.30 uur       H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Maandag 5 april 2021: 2e Paasdag

Den Dungen              10.00 uur(!) H. Mis. Celebrant Pastor van Beurden

Schijndel                    10.00 uur     H. Mis. Celebrant Pastoor Joe

Sint-Michielsgestel    10.00 uur    H. Mis. Celebrant Pastor Pushpa Raj

Een zorgzaam mens. Gedachten bij het Jozefjaar. 11de woord van bemoediging. Mgr. G. de Korte

/in /door

EEN ZORGZAAM MENS – Gedachten bij het Jozefjaar

Afgelopen december heeft paus Franciscus het Jozefjaar afgekondigd. Komende vrijdag, als wij het hoogfeest van de heilige Jozef vieren, gaat het jaar van start. Wij worden de komende tijd uitgenodigd, misschien meer dan anders, bij de persoon van Jozef stil te staan. In deze elfde brief ter bemoediging wil ik allereerst stilstaan bij de stamvader Jozef die wij in het Oude Testament tegenkomen. Vervolgens staan wij stil bij Jozef in het Nieuwe Testament. Graag wil ik ook nadenken over de betekenis van Jozef voor ons vandaag. Bijzonder ook toegespitst op zijn rol als beschermer van vluchtelingen en van onze gezinnen.

De stamvader Jozef
Persoonlijk vind ik het Jozefverhaal (Genesis 37-50) een van de mooiste delen van het Oude Testament. Het is een verhaal vol met uitermate menselijke deugden en ondeugden. Wij horen over jaloezie en geweld, over lust en haat maar ook over mildheid, vergevingsgezindheid en de kracht van familieverbanden. En uiteindelijk staat heel het verhaal in het teken van Gods voorzienigheid. Jozef is de lievelingszoon van de aartsvader Jakob. Deze voorkeursliefde maakt de andere zonen van Jakob jaloers. De jaloezie loopt zo hoog op dat sommige broers Jozef zelfs willen doden. Uiteindelijk komt het niet zover maar wordt Jozef aan slavenhandelaars verkocht. Hij komt in Egypte terecht en wordt slaaf in het huis van een zekere Potifar. Jozef is een knappe jongeman en de vrouw des huizes probeert hem te verleiden. Als Jozef niet op de avances in wil gaan, slaat de liefde om in blinde haat. Jozef wordt beschuldigd van een oneerbaar voorstel en verdwijnt in de gevangenis.

Onderkoning
In de gevangenis komt Jozef bekend te staan als iemand die dromen kan uitleggen. Als de farao van Egypte een droom heeft gehad, de bekende droom van de zeven vette en de zeven magere koeien, en niemand aan het hof de droom kan uitleggen, wordt ook Jozef geraadpleegd. Hij voorziet zeven jaren met overvloedige oogsten én zeven jaren van misoogsten en hongersnood. De farao neemt op basis van deze Traumdeutung maatregelen en laat grote voorraadschuren bouwen om aan de voorspelde hongersnood weerstand te kunnen bieden. Als beloning wordt Jozef uit de gevangenis vrijgelaten en krijgt hij, als onderkoning, een hoge bestuursfunctie. Als ook Jakob en zijn familie slachtoffer worden van de wereldwijde hongersnood, gaan de broers naar Egypte om daar graan te kopen.

Vergeving
De broers komen bij Jozef terecht die zich uiteindelijk in een emotioneel moment bekendmaakt als hun broer. Jozef spreekt dan zeer indrukwekkende woorden tot zijn broers. Zij hoeven niet terneergeslagen te zijn en zich niet te verwijten dat Jozef als slaaf is verkocht. In de duiding van Jozef heeft God zelf hem naar Egypte gebracht om zijn familie in leven te houden (Genesis 45,5).  Deze woorden tonen op een indrukwekkende wijze de mildheid en de vergevingsgezindheid van Jozef. Maar deze woorden bevatten ook de sleutel om de gehele Jozefnovelle te kunnen begrijpen. Het is God zelf die de hele geschiedenis leidt. Het staat voor Jozef vast dat God alles ten goede kan keren en mensen tot zegen wil zijn. Heel pregnant horen wij dat uit de mond van Jozef als hij zegt Jullie hebben kwaad tegen mij beraamd, maar God heeft het ten goede gekeerd, om te bewerken wat nu is geschied, het behoud van een talrijk volk (Genesis, 50,20).

Jozef in het Nieuwe Testament en onze kerkelijke traditie
De stamvader Jozef in het Oude Testament en Jozef, de man van Maria, in het Nieuwe Testament hebben grote verwantschap. Jozef zorgt voor brood voor Maria en Jezus, zoals eeuwen daarvoor stamvader Jozef in Egypte al brood gaf aan zijn familie. Later zal Jezus, die als kind aan de zorgzaamheid van Jozef is toevertrouwd, zichzelf als brood schenken voor het leven van onze wereld. In het Evangelie vinden wij maar weinig gegevens over Jozef. Zo is geen enkel woord van hem opgeschreven. Na het bezoek van de wijzen uit het Oosten in Bethlehem, wijkt Jozef met Maria en de pasgeboren Jezus, uit naar Egypte om te ontkomen aan de moordplannen van koning Herodes. Vanuit Egypte brengt hij moeder en kind weer veilig terug en zij vestigen zich in Nazareth. Daar is hij, volgens de traditie, de voedstervader van Jezus. Als een zorgzaam en rechtvaardig mens beschermt hij zijn bruid en het kind Jezus.

Het leven van Jozef wordt zo getekend door zelfgave. Hij vindt zijn geluk in de dienstbaarheid aan God en de naaste. In de traditie van de Kerk is de timmerman Jozef, die als ambachtsman de kost verdiende, uitgegroeid tot een beschermer van arbeiders en andere werkende mensen. Hij vormt een schutspatroom voor allen die zoeken naar werk en een waardig leven voor zichzelf en hun gezinnen.

Jozef als beschermer van vluchtelingen
In het licht van de Bijbelse gegevens is het niet zo vreemd dat paus Franciscus Sint Jozef verbindt met de zorg voor armen en vluchtelingen. Jozef was immers zelf een vluchteling in Egypte. Vanaf het begin van zijn pontificaat in 2013 heeft de paus aandacht gevraagd voor het lot van de vele miljoenen mensen die voor oorlog of honger op de vlucht zijn geslagen. Kort na zijn verkiezing tot bisschop van Rome vierde de paus op het eilandje Lampedusa de Eucharistie en herdacht hij de mensen die op hun vlucht in de Middellandse Zee zijn verdronken. Vaak spreekt de paus over de onverschilligheid van de wereld over het lot van de armen en de ontheemden. Hij doet steeds opnieuw een hartstochtelijke oproep om alle lauwheid achter ons te laten en een helper te zijn voor allen die geen helper hebben. De heilige Jozef kan in dat opzicht voor ons een inspiratiebron zijn. Zijn zorgzaamheid en beschermende liefde kunnen ons de moed en de kracht geven ons niet neer te leggen bij het onrecht in onze huidige wereld. Veel mensen in Europa, en ook in ons eigen land, houden hun hart gesloten voor de noden van de vluchtelingen aan onze poort. Van christenen mag een andere houding worden verwacht.

Jozef als beschermer van het gezin
Niet alleen het lot van de vluchtelingen gaat onze paus ter harte. Hij heeft ook grote aandacht voor onze gezinnen. Het Jozefjaar is ook het jaar van het gezin. Wij weten hoe belangrijk een veilig en liefdevol gezin is voor een evenwichtige en gelukkig uitgroei van kinderen. Helaas is in veel landen, ook ons eigen land, het gezin in een crisis beland. Een en ander heeft een complexe achtergrond. De socioloog Zygmunt Bauman heeft gesproken over een liquid modernity. In de huidige samenleving is veel vloeibaar geworden. Helaas geldt dat ook voor talloze relaties. Een en ander impliceert talloze scheidingen zodat niet weinig kinderen een stabiel gezin, waar liefde en trouw worden voorgeleefd, moeten ontberen. In ons bisdom zetten wij in op missionair pastoraat. Een belangrijke rol daarbij is weggelegd voor onze dienstverleners voor gezins- en familiepastoraat. Zij plannen tal van activiteiten om het gezinsleven te versterken en de geloofsopvoeding van kinderen binnen het gezin te ondersteunen. De Heilige Jozef kan daarbij een voorspreker zijn.

Jozef en wijzelf
In het Nieuwe Testament ontmoeten wij Jozef als een rechtschapen mens die primair luistert. Geen man van grote woorden maar allereerst van de daad. In het komende Jozefjaar komt een aantal waarden en deugden in beeld die ons tot inspiratie kunnen zijn. Juist in deze coronatijd hebben wij behoefte aan betrouwbare mensen, zoals Jozef, die een ander gelukkig willen maken en zo zelf geluk ontvangen. Wij hebben geen behoefte aan mensen die hun wapenfeiten van de daken schreeuwen en zichzelf op de borst kloppen. Maar veeleer moet het in onze dagen gaan om typische Jozefdeugden. Ik denk aan gehoorzaamheid aan Gods stem,  stille dienstbaarheid, leven in de schaduw, tedere liefde en geduld. De heilige Jozef heeft ze ons, in kracht van Gods Geest, voorgeleefd.

Mgr. dr. Gerard de Korte

Verkiezingen in Coronatijd: Mgr. G. de Korte. 10de woord van bemoediging

/in /door

VERKIEZINGEN IN CORONATIJD

Binnenkort mogen wij weer stemmen voor de Tweede Kamer. Onze media staan vol nieuws over de aanstaande verkiezingen. Politici worden geïnterviewd. Wij lezen allerlei achtergrondinformatie en op de televisie worden debatten gehouden. Door de coronapandemie zijn er maar weinig live verkiezingsbijeenkomsten. Maar de kranten, de radio en televisie en, in toenemende mate, de nieuwe sociale media helpen om de standpunten van de verschillende politieke partijen voor het voetlicht te brengen. Zo kunnen mensen bepalen welke partij of kandidaat zijn of haar stem zal krijgen. Voor velen staat de politiek in een negatief daglicht. Het wordt vaak verbonden met machtspelletjes en slimme retorica. Helaas komt dat alles ook onder politici voor. Maar uiteindelijk gaat de politiek over de inrichting van onze samenleving. Verkiezingen zijn dan ook belangrijke momenten. Laten wij als katholieken vooral ook gebruik maken van ons stemrecht.

Rijke Roomse Leven
Het is al lang geleden dat de bisschoppen een stemadvies gaven. In de tijd van de katholieke emancipatie was dat anders. De Nederlandse bisschoppen riepen de katholieken in de tijd van het Rijke Roomse Leven (1920-1965) op te stemmen op de katholieke partij, voor de oorlog de Rooms Katholieke Staatspartij en na de oorlog de Katholieke Volkspartij. Via het parlement kon zo een bijdrage worden geleverd aan de gelijkberechtiging van het katholieke volksdeel in ons land. Maar de tijd van een bisschoppelijk advies is al heel lang voltooid verleden tijd. De katholieken hebben hun gerechtvaardigde plaats in de samenleving bereikt en de bisschoppen beseffen dat vanuit het Evangelie verschillende politieke keuzes mogelijk zijn. Het gaat altijd om de drieslag zien, oordelen en handelen (kardinaal Cardijn). Mensen kijken altijd vanuit een bepaalde sociaal-culturele context naar de werkelijkheid. Dat zal hun oordeel en hun handelen, in dit geval, hun politieke keuze, mede bepalen.

Bronnen van onze cultuur
Onze westerse cultuur wordt in belangrijke mate bepaald door vijf bronnen. Ik noem allereerst de Griekse filosofie. Tot op de dag van vandaag hebben denkers als Aristoteles en Plato bewust of onbewust invloed op onze beleving van de werkelijkheid. En ons denken over goed en kwaad is niet goed denkbaar zonder de invloed van het Romeins recht te verdisconteren. Vanzelfsprekend noem ik als bron de Joodse erfenis. Het Oude Testament heeft onze cultuur in belangrijke mate gevormd. Ik noem de betekenis van de Tien geboden maar ook de invloed van de profeten van Israël met hun pathos voor maatschappelijke gerechtigheid. Natuurlijk noem ik als vierde bron onze eigen christelijke traditie, heel bijzonder het onderwijs van Jezus maar ook de brieven van de apostel Paulus. Denk aan het dubbelgebod van de liefde en de drie goddelijke deugden geloof, hoop en liefde. Als vijfde bron noem ik graag de erfenis van de Verlichting en de Franse Revolutie met de idealen van vrijheid, gelijkheid en broederschap. Binnen dit brede culturele kader opereren onze politici.

Katholiek sociaal denken
In de huidige tijd geen stemadvies van de kerkelijke overheid. Maar dat betekent niet dat de Kerk geen hulp wil bieden bij het maken van een politieke keuze. Deze week komen de Nederlandse bisschoppen met een brief in het kader van de komende verkiezingen. U kunt deze brief lezen als een spiegel. Kijk erin en hopelijk wordt u geholpen bij uw keuze in het stemhokje. Graag wijs ik op het onderwijs van paus Franciscus. In zijn recente sociale encyclieken Laudato Si (2015) en Fratelli Tutti (2020) geeft de paus belangrijke aanwijzingen voor een meer rechtvaardige wereld. De paus wil bouwen aan een cultuur van het leven. Een dergelijke cultuur kent meerdere dimensies. Ik noem allereerst de beschermwaardigheid van het leven. Zowel het ongeboren leven als het oudere, aftakelende leven. Het leven verdient bescherming vanaf de conceptie tot de natuurlijke dood. Een tweede dimensie vormt de inzet voor een wereldwijde sociale gerechtigheid. In onze huidige wereld zijn de goederen en diensten zeer onrechtvaardig verdeeld. Een deel van de wereldbevolking leeft in overvloed terwijl minstens een miljard mensen het meest minimale moet ontberen. In een wereld die geroepen is tot broeder- en zusterschap moeten wij aan onverschilligheid voorbij, ons blijven inzetten voor meer recht en rechtvaardigheid. In het voetspoor van paus Franciscus denk ik dan met name aan de armen en de vluchtelingen. Tenslotte noem ik ook het behoud van de aarde als ons gemeenschappelijk huis. De paus roept op tot een ecologische bekering. Zodat wij de aarde niet langer uitbuiten maar goed beheren en behoeden voor de generaties die na ons zullen komen.

Onderling beraad over de goede samenleving
Wij leven in een samenleving met vele godsdiensten en levensbeschouwingen. Onderling beraad over de goede en rechtvaardige samenleving tussen christenen, andersgelovigen en ongelovigen zou heilzaam kunnen zijn. Hoe kunnen wij, in een multiculturele en multireligieuze maatschappij, de grote uitdagingen van deze tijd zo goed mogelijk tegemoet treden. Recent had ik een boeiende digitale dialoog met de Vlaamse hoogleraar Dirk Verhofstadt. Deze dialoog was georganiseerd door het Vlaamse Humanistisch Verbond en ons eigen VKMO, het Verband van Katholieke Maatschappelijke Organisaties. Verhofstadt noemt zich atheïst. Wij spraken over de bronnen van de moraal en hoe mensen met verschillende politieke en levensbeschouwelijke overtuigingen vreedzaam samen kunnen leven. Deze dialoog is helemaal in de lijn van het project De voorhof van de volkeren, gestart door de paus Benedictus in 2011. Het ideaal van de paus vormt een blijvende dialoog tussen katholieken en ongelovigen over de grote vragen van het bestaan. Zelf voerde hij een boeiende dialoog met de agnost Jürgen Habermas, een bekende Duitse socioloog.

Na de verkiezingen
Na woensdag 17 maart gaan verschillende partijen in Den Haag ook met elkaar in beraad. Ik hoop en bid op een vruchtbaar overleg. In deze tijd van crisis zal de kabinetsformatie hopelijk niet lang duren. Het land heeft immers behoefte aan een doortastende regering die de grote problemen van onze tijd bij de horens vat. Ik noem het versterken van de bestaanszekerheid van alle mensen; het beschermen van de schepping en het behoud van de vrede. Anders geformuleerd: ik hoop op een regering die zich zal inzetten voor een cultuur van het leven zoals eerder in dit Woord van bemoediging beschreven. Laten wij de komende formatiebesprekingen met ons gebed begeleiden.

Mgr. dr. Gerard de Korte